بررسی ارزیابی ژنوتیپ‎های باقلا به بیماری‎های برگی در منطقه گرگان

ارزیابی ژنوتیپ‎های باقلا به بیماری‎های برگی در منطقه گرگان
   چکیده.........................................................................................................................................1
     فصل اول – مقدمه
1-    1حبوبات................................................................................................................................... 3
1-2 اهمیت و جایگاه حبوبات در جهان ..........................................................................................4 
1-3  باقلا.........................................................................................................................................8
1-4 گیاهشناسی..............................................................................................................................10
1-5 اهمیت باقلا.............................................................................................................................11
1-6 بیماری فاویسم........................................................................................................................12
1-7  آمار تولید باقلا.......................................................................................................................12
1-8 بیماری های باقلا................................................................................................................... 13
1-9-1 لکه شکلاتی.......................................................................................................................14
1-9-2 بیماری برق زدگی..............................................................................................................17
1-9-3 بیماری سوختگی استمفیلیومی...........................................................................................19
1-9-4 بیماری زنگ.......................................................................................................................20
1-9-5 بیماری لکه برگی سرکوسپورایی........................................................................................23
1-9-6بیماری لکه برگی آلترناریایی...............................................................................................24
1-10 بررسی منابع بیماری ها........................................................................................................25
1- 11رابطه شدت ووقوع بیماری..................................................................................................29
1-12 هدف تحقیق........................................................................................................................31

فصل دوم – مواد و روش ها
     2-1زمان و موقعیت جغرافیایی مکان اجرای طرح ...................................................................... 34
2-2 کاشت.....................................................................................................................................34
2-3 -1 مراقبت های دوره ی داشت..............................................................................................35
2-3-2 آفات باقلا...........................................................................................................................35
و
2-3-3 علف های هرز باقلا...........................................................................................................36
2-3-4  داشت................................................................................................................................37
2-4 یادداشت برداری میزان بیماری ..............................................................................................37
2-5 محاسبات آماری ....................................................................................................................41
2-6 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات .............................................................................................41

فصل سوم–  نتایج
3-1 خلاصه کلی نتایج صفات زراعی............................................................................................43
3-2 نتایج کلی تجزیه وتحلیل داده¬های مربوط به شدت نهایی بیماری¬ها..................................... 46
3-3 نتایج کلی تجزیه وتحلیل داده¬های مربوط به دامنه¬ی تغییرات سطح زیر منحنی پیشرفت
 بیماری¬های باقلا (AUDPC) در ژنوتیپ¬های مورد بررسی........................................................48
3-4 مقدار سطح استاندارد شده¬ی زیر منحنی پیشرفت بیماری¬های باقلا (SAUDPC) در ژنوتیپ
¬های مورد بررسی.........................................................................................................................49
3-5 ضرایب همبستگی ..............................................................................................................62

فصل چهارم – بحث
    4-1 وضعیت بیماری ها..............................................................................................................67
4-2 استفاده ازAUDPC بهتر است یاSAUDPC  ؟...................................................................74
4-3 نتیجه گیری کلی.................................................................................................................75

منابع مورد استفاده
منابع فارسی.............................................................................................................................. 78
منابع انگلیسی....................................................................................................................................................79

 فهرست جدول¬ها
عنوان جدول                                                                                            صفحه
1-2  مقایسه¬ی وضعیت تولید باقلا سبز در ایران و جهان................................................................. 13
1-3  مقایسه¬ی وضعیت تولید باقلا خشک در ایران و جهان.............................................................13
2-1 مقیاس¬های نرخ¬دهی برای تعیین مقاومت لاین¬های باقلا نسبت به بیماری¬های لکه برگی باقلا...38
2-1-1 مقیاس نرخ دهی بیماری لکه شکلاتی....................................................................................38
2-1-2 مقیاس نرخ دهی بیماری برق زدگی.......................................................................................38
2-1-3  مقیاس نرخ دهی لکه برگی آلترناریایی و سوختگی استمفیلیومی..........................................39
3-1صفات زراعی یادداشت برداری¬شده در 13 ژنوتیپ مختلف باقلا در ایستگاه تحقیقات کشاورزی
 گرگان در سال زراعی 91-90...........................................................................................................48
 3-2 شدت نهایی بیماری¬های یادداشت برداری¬شده و مقدار سطح پیشرفت بیماری¬ها (AUDPC)  و
 مقدار سطح استاندارد شده¬ی پیشرفت بیماری¬های لکه برگی (SAUDPC) در 13 ژنوتیپ مختلف
 باقلا در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان در سال زراعی 91-90................................................51
3-3 تجزیه واریانس متغیر¬های مرتبط با میزان شدت نهایی بیماری و AUDPC و SAUDPC
 بیماری¬های لکه شکلاتی و سوختگی آلترناریایی و سوختگی آسکوکیتایی و سوختگی استمفیلیومی  .........................................................................................................................................................52
3-4 نتایج تجزیه واریانس صفات زراعی.........................................................................................53
3-5  نتایج بررسی مقایسه میانگین صفات زراعی............................................................................54
3-6 جدول مقایسه میانگین بیماری های برگی  در  گیاه باقلا.........................................................55
3-7 ضرایب همبستگی صفات زراعی یادداشت برداری شده در ژنوتیپ¬های مختلف باقلا در
 ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان در سال زراعی 91-90...........................................................63
3-8 ضرایب همبستگی شدت نهایی بیماری¬های برگی مورد بررسی و (عملکرد و وزن صد دانه)
 در ژنوتیپ¬های مختلف باقلا در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان در سال زراعی 91-90........64
3-9ضرایب همبستگی دامنه¬ی تغییرات سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری¬های برگی مورد بررسی
  و (عملکرد و وزن صد دانه.........................................................................................................65
ح
3-10 ضرایب همبستگی ی دامنه¬ی تغییرات سطح استاندارد شده¬ی زیر منحنی پیشرفت بیماری¬های برگی مورد بررسی ((SAUDPC و (عملکرد و وزن صد دانه) در ژنوتیپ¬های مختلف باقلا در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان در سال زراعی 91-90...................................................................................................65

        فهرست شکل ها
عنوان شکل                                                                                             صفحه

1-1-1 علایم بیماری لکه شکلاتی باقلا...........................................................................................16
1-1-2چرخه زندگی بیماری لکه شکلاتی.......................................................................................16
1-2-1 علایم بیماری برق زدگی......................................................................................................18
1-2-2 چرخه زندگی بیماری برق زدگی باقلا.................................................................................18
1-3 علایم بیماری سوختگی استمفیلیومی باقلا...............................................................................20
1-4-1 علایم بیماری زنگ باقلا......................................................................................................22
1-4-2 چرخه بیماری زنگ باقلا......................................................................................................22
1-5  علایم بیماری لکه برگی آلترناریایی باقلا.................................................................................25
2-1  ژنوتیپ¬های باقلای مورد استفاده در آزمایش..........................................................................35
2-2  فرم یادداشت برداری بیماری¬ها¬ی باقلا....................................................................................39
3-1 نمودار تغییرات بیماری¬های باقلا در ژنوتیپ¬های مورد مطالعه سال زراعی 91-90..................56
3-2  نمودار تغییرات شدت نهایی بیماری¬های باقلا در ژنوتیپ-های مورد مطالعه در سال زراعی
 91-90.............................................................................................................................................57
3-3 نمودار تغییرات سطح زیر منحنی پیشرفت (AUDPC) بیماری-های باقلا در ژنوتیپ¬های مورد مطالعه................................................................................................................................................58
3-4 نمودار تغییرات سطح استاندارد شده¬ی زیر منحنی پیشرفت (SAUDPC) بیماری¬های باقلا در
 ژنوتیپ¬های مورد مطالعه در سال زراعی 91-90.............................................................................59
3-5 مقایسه¬ی بیماری¬های برگی به تفکیک ژنوتیپ¬ها در سال زراعی 91-90 در منطقه گرگان......60
3-6 مقایسه¬ی  صفات زراعی گیاه باقلا در 13 ژنوتیپ مختلف باقلا در منطقه¬ی گرگان در سال زراعی
 91-90...........................................................................................................................................61

چکیده
به منظور بررسی مقاومت مزرعه¬ای گونه¬های باقلا مورد نظر دراین تحقیق شامل 13 ژنوتیپ به نام¬هایLeofourtun ،Saraziri ،Aqoudulce ،Giza717 ،GizaBlanca ،ILB1814 ، ILB3626،ILB3621 ،ILB3545 ،ILB3640 ،ILB3554 ،Zereshki ، Borkot بوده این تحقیق در پاییز 1390 در ایستگاه تحقیقاتی گرگان در قالب طرح بلو ک¬های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. برای ارزیابی مقاومت ژنوتیپ-ها، میزان وقوع و شدت بیماری¬های برگی (لکه شکلاتی، لکه برگی آلترناریایی، سوختگی آسکوکیتایی و سوختگی استمفیلیومی) در فاصله زمانی مشخص از ظهور علایم تا زمان برداشت اندازه گیری و بر این اساس، منحنی پیشرفت بیماری برای میزان وقوع و شدت بیماری رسم و با استفاده از آن، متغیرهایAUDPC  وSAUDPC  محاسبه شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده¬ها نشان داد که بین ژنوتیپ¬ها بر اساس متغیرها اختلاف معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین داده¬ها نشان داد بالاترین شدت بیماری‌های لکه شکلاتی، لکه برگی آلترناریایی، برق‌زدگی و سوختگی استمفیلیومی در ژنوتیپ ILB3554 دیده شد. ژنوتیپ برکت مقاوم‌ترین واکنش را نسبت به بیماری لکه شکلاتی و لکه برگی آلترناریایی نشان داد. ژنوتیپ‌های Leofourtun و Aqoudulce هم مقاوم ترین واکنش را در برابر بیماری‌های برق‌زدگی و بیماری سوختگی استمفیلیومی نشان دادند.
ژنوتیپ Boroket نسبت به بیماری برق زدگی و سوختگی استمفیلیومی به ترتیب حساس و نسبتا حساس است ولی نسبت به بیماری¬های لکه شکلاتی و آلترناریایی به ترتیب مقاوم ونسبتا مقاوم است. ژنوتیپBorkot  مقاوم¬ترین رقم نسبت به بیماری لکه شکلاتی بوده که مقدار آن 5/16 بوده و حساس ترین ژنوتیپ نسبت به بیماری لکه شکلاتی ژنوتیپ ILB3554 است که مقدار آن 12/34 بوده است.
 ژنوتیپ zereshki و Borkot مقاوم ترین رقم نسبت به بیماری لکه برگی آلترناریایی بوده که مقدار آن 55/21 بوده و حساس¬ترین ژنوتیپ نسبت به بیماری لکه برگی آلترناریایی ژنوتیپ ILB3554 است که مقدار آن 83/38 بوده است. ژنوتیپ  Leofourtunمقاوم¬ترین رقم نسبت به بیماری برق زدگی بوده که مقدار آن 11/11 بوده و حساس¬ترین ژنوتیپ نسبت به بیماری برق زدگی ژنوتیپ ILB3554 است که مقدار آن 00/67 بوده است. ژنوتیپ Leofourtun مقاوم¬ترین رقم نسبت به بیماری سوختگی استمفیلیومی بوده که مقدار آن 11/44 بوده و حساس¬ترین ژنوتیپ نسبت به بیماری سوختگی استمفیلیومی ژنوتیپ ILB3554 و Borkot است که مقدار آن 62/61 بوده است.
واژه های کلیدی: ژنوتیپ های باقلا، بیماری¬های لکه برگی، بیماری لکه شکلاتی، لکه برگی آلترناریایی، برق زدگی، سوختگی استمفیلیومی، واکنش ژنوتیپ ها